Η καταφατική απάντηση του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, στο ερώτημα που του τέθηκε την παραμονή της ψηφοφορίας στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών την περασμένη Παρασκευή (10/5) στο αίτημα της Παλαιστίνης να αναγνωριστεί πλήρες μέλος του Οργανισμού, αν η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Μάλτα και η Σλοβενία σκοπεύουν να αναγνωρίσουν την ύπαρξη παλαιστινιακού κράτους, απλά επιβεβαίωσε την ανακοίνωση των τεσσάρων στις 22 Μαρτίου να ξεκινήσουν από κοινού τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Ήταν η επιτυχής απόληξη της δέσμευσης του ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ τον περασμένο Νοέμβριο ότι η πρώτη προτεραιότητα της νεοσυσταθείσας κυβέρνησής του στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής θα είναι η αναγνώριση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
Η ενοχλημένη αντίδραση του Ισραήλ ότι τέτοιες κινήσεις συνιστούν «επιβράβευση της τρομοκρατίας» και ελαχιστοποιούν τις πιθανότητες η σύρραξη στη Γάζα να επιλυθεί μέσω διαπραγματεύσεων δεν εμπόδισε το αναμενόμενο. Την επομένη, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε με 143 ψήφους υπέρ, 9 κατά και 25 αποχές ψήφισμα που καλεί το Συμβούλιο Ασφαλείας να «αντιμετωπίσει ευνοϊκά» την υποψηφιότητα της Παλαιστίνης.
Η Παλαιστίνη έχει προς το παρόν θέση παρατηρητή, με δικαίωμα λόγου σε συναντήσεις των Ηνωμένων Εθνών που αφορούν τη Μέση Ανατολή, χωρίς δικαίωμα ψήφου. Το ψήφισμα προβλέπει διπλωματική αναβάθμιση. Στη χωροταξία των συνελεύσεων οι Παλαιστίνιοι θα έχουν θέση με αλφαβητική σειρά όπως όλα τα κράτη-μέλη, θα παίρνουν τον λόγο επί παντός στις συνεδριάσεις της Γενικής Συνέλευσης, θα υποβάλλουν προτάσεις και τροπολογίες, θα συμμετέχουν σε συνέδρια και διεθνείς συναντήσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Υπολείπεται το δικαίωμα της ψήφου, όμως το ψήφισμα δεν παύει να είναι ηχηρή καταδήλωση της αυξανόμενης αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό παγκοσμίως, έντονη υπόμνηση στις ΗΠΑ των ευθυνών τους για τη «σφαγή των αμνών» στη Γάζα.
Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν άμεση, με τον υπουργό Εξωτερικών, Ισραέλ Κατζ, να χαρακτηρίζει την απόφαση «δώρο στη Χαμάς», προϊόν προκατάληψης των Ηνωμένων Εθνών, που «υπό την ηγεσία του γενικού γραμματέα Γκουτέρες, μετατράπηκαν σε έναν άσχετο θεσμό»…
Ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Γκιλάντ Ερντάν, δεν υστέρησε. «Μισείτε του Εβραίους πολλοί από εσάς και γι’ αυτό δεν σας νοιάζει που οι Παλαιστίνιοι δεν σέβονται την ειρήνη», είπε απευθυνόμενος στη Γενική Συνέλευση, την οποία κατηγόρησε ότι «έσκισε» το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, σκίζοντας ο ίδιος με μια θεατρική κίνηση ένα αντίτυπό του…
Ποια τύχη περιμένει το ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας; Εκτός κοσμογονικού απροόπτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες –που, μαζί με το Ισραήλ, συγκαταλέγονται στους εννιά που το καταψήφισαν– θα επιμείνουν να μην αναγνωρίζουν στην Παλαιστίνη status κρατικής οντότητας όσο δεν υπάρχει συμφωνία με το Ισραήλ για λύση δύο κρατών.
Αλλά ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αρνείται κάθε λύση που θα στερούσε από το Ισραήλ τον ρόλο του ρυθμιστή των σχέσεων ανάμεσα στις δύο οντότητες από θέση ένοπλης ισχύος. Και ο Τζο Μπάιντεν, όταν ρωτήθηκε πρόσφατα αν μπορεί να δημιουργηθεί παλαιστινιακό κράτος όσο στο Ισραήλ είναι πρωθυπουργός ο Νετανιάχου, δήλωσε ότι θεωρεί πιθανό να αποδεχτεί «κάποιου είδους παλαιστινιακό κράτος», κάτι σαν τα «ανεξάρτητα κράτη-μέλη του ΟΗΕ που δεν έχουν στρατό». Δυο μέρες μετά, στις 21 Ιανουαρίου, οι βομβαρδισμοί στη Γάζα ξέσπασαν σφοδρότεροι, με τους νεκρούς αμάχους να ξεπερνούν τις 25.000…
Η αναφορά σε «κράτη-μέλη του ΟΗΕ χωρίς στρατό» στην ουσία υπαινίσσεται ένα παλαιστινιακό κράτος προτεκτοράτο εγγυητριών δυνάμεων, του Ισραήλ συμπεριλαμβανομένου. Πρόκειται για παραλλαγή της ιδέας την οποία είχε καταθέσει τον Ιανουάριο το 2020 ο τότε πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, που απαιτούσε από την παλαιστινιακή πλευρά να αναγνωρίσει ως «ισραηλινό έδαφος» τους περισσότερους ισραηλινούς αποικισμούς στα κατεχόμενα, να παραιτηθούν οι Παλαιστίνιοι από κάθε διεκδίκηση επιστροφής στις εστίες τους, να διαλυθεί η Χαμάς και το παλαιστινιακό κράτος που θα προκύψει «να μην έχει στρατό».1
Η «κίνηση ευθύνης» της πεντάδας Ισπανία, Μάλτα, Σλοβενία, Ιρλανδία και Νορβηγία, με πρωτοβουλία της πρώτης, να αναγνωρίσουν μεθαύριο Τρίτη ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας. Έχουν προηγηθεί οκτώ χώρες-μέλη της ΕΕ: Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Κύπρος, Σουηδία.
Η ιδιαιτερότητά της συναρτάται με τη συγκυρία. Είναι η πιο σημαντική κίνηση άσκησης πολιτικής πίεσης στο Ισραήλ από τον Οκτώβριο του 2023, σε μια επικίνδυνη κορύφωση της ανθρωπιστικής και γεωπολιτικής κρίσης.
Στην ουσία –και ανεξάρτητα από το ποια τύχη θα έχει στο Συμβούλιο Ασφαλείας το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης— η κίνηση αυτή επιχειρεί να αναπληρώσει το κενό από την ένοχη αδράνεια της ΕΕ μπροστά στο δράμα των Παλαιστινίων. Και να ανταποκριθεί στην ανάγκη η Ευρώπη να δηλώσει παρούσα ως παράγοντας σταθεροποίησης στη Μεσόγειο, χωρίς την οποία ο ευρωπαϊκός Νότος κινδυνεύει να βρεθεί σύντομα μπροστά σε προκλήσεις πολύ πιο σοβαρές από μια νέα προσφυγική κρίση, με τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον να νίπτουν τας χείρας των.
Η Ελλάδα δεν έχει αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως κυρίαρχο κράτος μολονότι υπάρχουν μεταξύ τους ιστορικοί δεσμοί και σχέσεις φιλίας και το παλαιστινιακό κράτος έχει πρεσβεία στην Αθήνα.
Τον Δεκέμβριο του 2015 η Βουλή των Ελλήνων, παρουσία του παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, είχε εγκρίνει ομόφωνα απόφαση της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας που καλούσε την κυβέρνηση να προχωρήσει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους με βάση τα σύνορα του 1967 και με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Μια κίνηση ευθύνης που χάθηκε μέσα στη μνημονιακή παραζάλη…
Στις 10 Μαΐου, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η Ελλάδα υπερψήφισε τη διπλωματική αναβάθμιση της Παλαιστίνης. Μια κίνηση ευθύνης. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν θα ακολουθήσει το ίχνος του ισπανικού υποδείγματος, ή αν θα χαθεί στα απόνερα του αμερικανικού βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Σημείωση:
1. «Κράτη-μέλη του ΟΗΕ χωρίς στρατό…», Η Εποχή, 27 Ιανουαρίου 2024.
Apsny News
