MESUDE ERŞAN
@mesudersan
mesudeersan@diken.com.tr
E-ticaret mağazalarında, elektronik sigaralar (e-sigara) için kenevirli e-sıvılar satılıyor. Türkiye’de esrar ve e-sigara satışı yasak olsa da isteyen herkes için ‘tık’ mesafesinde. Sağlığa Evet Derneği’nin yaptığı bir çalışmaya göre, bu ve benzeri 300’ün üzerinde yasadışı ürün pazarlanıyor.
İstanbul Tabip Odası, Türk Toraks Derneği ve Sağlığa Evet Derneği ortak bir toplantı yaparak, tütün ve e-sigarayla ilgili giderek büyüyen halk sağlığı sorununa dikkat çekti.
Dernek başkanı çocuk ve göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Elif Dağlı’nın paylaştığı çalışma, yasaların herkesin gözü önünde nasıl çiğnendiğini ve insan sağlığının piyasaya nasıl terk edildiğini bir kez daha ortaya koydu.
Dernek dört büyük e-ticaret sitesinin de içinde bulunduğu 55 satış linkinde CBD yağı ( kenevir bitkisinin yaprak, tomurcuk ve çiçeklerinde bulunan, yüzü aşkın kanabinoid türünden biri, esrarın ön ürünü) bulunan ürünler satılıyor. Aynı çalışmaya göre yine CBD’nin sağlık yararları üzerine ulusal ölçekli 24 haber yapılmış, 59 blogda özendirilmiş, Youtube kanalında 15 videoyla tıbbi ürün olarak işaret edilmiş. Sekiz sitede CBD vape pen (esrar içimi için tasarlanmış e-sigara), dört sitede CBD e-sıvı (e-likit) ve CBD puf bar (kullan-at e-sigara) olmak üzere 134 çeşit vape pen, 23 farklı CBD puff bar, nektar tozlayıcı atomizerler sattığı saptandı.
E-sigarayı geliştiren, üreten bildik sigara firmaları
Türkiye’de sigara karşıtı çalışmaları başlatan ilk isimlerden olan Dağlı, “Geldiğimiz durumdan son derece üzüntü duyuyorum” dedi.
E-sigara üreticileri bildik sigara firmaları. Ancak sigara yasaklarıyla kaybettikleri pazarı, çocuk ve genç yaşta çocukları da müşteri olarak ekleyerek, e-sigara ve ısıtılmış ürünlerle yeniden ve büyüterek kazanmaya çalışıyorlar. Hatta sigaraya karşılar! ‘Sigara sağlığa zararlı, e-sigara için’ dezenformasyonunu yayıyorlar. ABD’de bazı eyaletlerde, Avrupa ülkelerinde kenevirin serbest bırakılması tam da bu planın bir parçası. İlk adım olarak hem kenevir hem de e-sigara önce masummuş gibi pazarlanıyor. Arkasından kenevir e-sigaralara eklenecek. Hatta eklenmeye de başlandı.
Sektör kenevirle ‘geleceğin sigarası’nı yapmaya hazırlanıyor. Esrarlı sigara kullanımı ABD’de çok hızla artıyor. Akım bize doğru geliyor. Lise öğrencilerinin yüzde 6’sı her gün esrar içiyor. Dağlı e-sigara kullananların üç kat daha fazla esrar içtiğini söyledi: “Şimdiki kenevir 20 yıl öncesinden daha farklı, daha kuvvetli, daha yoğun, onların tabiriyle uzun kafa yapıyor. Beyne daha belirgin fiziksel ve zihinsel etkileri var. Buharlı cihazlarda kullanılmak üzere değişime uğratılan bu esrar tipleri, normal kenevirin 4-30 katı kadar THC (esrarın etken maddesi) içeriyor.”
E-sigaralar kelimenin tam anlamıyla ‘patladı’. Dalgası Türkiye’ye kadar geldi. Çocuklar ve gençlerdeki kullanımının bir salgın olarak hızla yayıldığını belirten Dağlı şöyle devam etti: “Önümüzde ABD örneği var. E-sigara kullanımı ABD’de çocuklar arasında çok hızlı artan bir salgın. Ürün 2007’de pazara girdi. 2011- 2015 arasında ürünü kullanan ortaokul ve lise öğrencilerinin sayısı yüzde 900 arttı. 2014’e gelindiğinde artık gençler arasında en sık kullanılan tütün ürünü olmuştu. 2016-2017’de bellek gibi görünen e-sigarayla satışı yüzde 600 attı. ABD’de 3.6 milyon ergen ve genç kullanıyor. Her beş lise öğrencisinden, her 20 ortaokul öğrencisinden biri e-sigara içiyor. Engelleyemiyor, şaşkın bir vaziyette seyrediyorlar.”
Beyin gelişimini bozar
Türkiye’de de e-sigara hızla yayılıyor. Okullara sokuluyor. Renkleri, boyutları, şekilleriyle gizlenmeleri kolay. En anne-babalar ne de öğretmenler anlayabiliyor. Bazı okulların (özellikle sosyo-ekonomik düzeyi daha yüksek öğrencilerin devam ettiği) tuvaletlerinde içiliyor. Bunlar aslında kat kat fazla nikotin içeriyor. Belleklere benzetilen (Juul deniyor) e-sigaralarda sigaradan 20, 50 hatta 90 katı kat fazla nikotin bulunduğunu söyleyen Dağlı, şunları söyledi: “Bunların alınması ve kontrolsüz kullanımı halinde insanın beyni zarar görür. Çocuk beyni 21 yaşına kadar gelişir. Nikotin beynin ön tarafındaki frontal korteksi olumsuz etkiler. Biyolojik ve fiziksel olarak değiştirir, yapısını farklılaştırır. Çocuklar bu yaştan önce endüstri tarafından elle geçirilirse ömür boyu bağımlılık sağlanmış olur. Dünya Sağlık Örgütü e-sigaranın üretimi, ithalatı , dağıtımı, sunumu, satışının yasaklanmasını istiyor. Bizde hala ‘daha hafif sigaraymış, daha sağlıklı sigaraymış, zarar vermiyormuş’ deyip evinde sigara içen anne, babalar var. Sözce çok eğitimli insanlar. Sadece kulaktan doğma bilgiyle bunun zararsız olduğunu zannediyorlar. E-sigara sıvıları tütünün hafifletilmiş şekli değil. Aksi ispat edilene kadar e-sigara sıvılarının ve onların ürünlerinin zararlı olduğunu kabul etmek sorundayız. Bu halk sağlığında ihtiyatlılık ilkesidir. Kaldı ki bilimsel çalışmalar, e-sigara sıvılarının, tütünün neden olduğu etkilerin yanı sıra, özgün zararlarını da ortaya koyuyor.”
Apsny News
