«Το ζήτημα είναι αν το κακό είναι τυχαίο ή έχει κάποια αιτία. Αν έχει αιτία μπορούμε να αγωνιστούμε εναντίον του, είναι δύσκολο να κερδίσουμε αλλά υπάρχει μια πιθανότητα. Αν είναι τυχαίο, αντίθετα, την έχουμε γαμήσει. Ο θεός, αν υπάρχει, να μας λυπηθεί. Και σε αυτό συνοψίζονται όλα».
Ρομπέρτο Μπολάνιο, Οι άγριοι Ντεντέκτιβ
Η αβεβαιότητα είναι ο τρόπος μας να ζούμε. Μια αβεβαιότητα πολλαπλή που συντονίζει τις εκφάνσεις της. Από την μία ως ανασφάλεια. Από την άλλη ως ελάχιστη ελπίδα. Δεν υπάρχουν εδώ βεβαιότητες. Ακόμα και η αβεβαιότητά μας είναι αβέβαιη. Ίσως μια βεβαιότητα να καιροφυλαχτεί κάπου στο βάθος της.
Η αβεβαιότητα, η αμφιβολία είναι η οντολογική μας αρχή. Εκτός δόγματος και εκτός μηδενισμού. Σαν μετεωρισμός ανάμεσα στις ερμηνείες των πραγμάτων. Από την μία βρίσκεται η τρομακτική αίσθηση απόστασης, αυτή η ανικανότητα προσέγγισης οποιουδήποτε νοήματος και από την άλλη μια ελάχιστη νύξη, μια υποψία πως όλα τα πράγματα συνδέονται, πως υπάρχει κάποιο νόημα πίσω από όλα αυτά. Και μαζί πως εμείς είμαστε μέρος ενός πράγματος που δεν μπορούμε να ονομάσουμε.
Γιατί αν το παράλογο είναι η αυταπόδεικτη έκφανση όλων των φαινομένων κάτι υπάρχει από πίσω. Είναι σαν τον μηδενισμό ή μάλλον την συντριπτική ματαιότητα στα έργα του Μπέκετ. Πολύ συχνά διαβάζοντας ή βλέποντάς τα έχεις την αίσθηση πως το έργο καταλήγει στην απόλυτη ματαίωση των νοημάτων, στην απόλυτη απόρριψη οποιασδήποτε ερμηνείας του κόσμου. Και όμως αν κάτι μένει μέσα σε αυτή την έρημο των ερμηνειών αυτό είναι το ίδιο το έργο. Το γεγονός δηλαδή πως κάποιος δημιουργεί παρ’ όλο τον οντολογικό πεσιμισμό του, παρά όλες τις κατευθύνσεις που περιγράφει στο ίδιο του το έργο.
Το βέβαιο εδώ είναι πως δεν υπάρχουν αποδείξεις. Προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Κάθε βεβαιότητα είναι εξίσου παράλογη. Κάθε αποτέλεσμα εξίσου επισφαλές. Δεν θα μάθουμε ποτέ, δεν θα απαντήσουμε ποτέ. Η στάση μας ξεκινά μετά από αυτή την παραδοχή. Μπορούμε να πιστέψουμε προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Να αποδεχτούμε ως αξίωμα μια από τις δύο κατευθύνσεις -την ανυπαρξία του νοήματος ή την νύξη της ενότητας- και να χτίσουμε πάνω σε αυτές τις προσεγγίσεις, τις αντιλήψεις, τις ζωές μας. Από το αγκάλιασμα του παραλόγου μέχρι τα σχήματα των θρησκειών, από την πλήρη άρνηση στην πλήρη κατάφαση.
Υπάρχει όμως και μια τρίτη στάση. Η επιλογή του να βιώσουμε αυτή την αντίφαση στην ολότητά της και όχι να προσπαθήσουμε να τη λύσουμε. Να διατυπώσουμε μια προσπάθεια συμβιβασμού της απόλυτης ξενότητας των φαινομένων από την μία και μιας πιθανής ενότητας από την άλλη. Πάντοτε πίστευα ότι ακριβώς αυτό επιτυγχάνει η ποίηση στις πιο ευτυχείς στιγμές της. Πως η λειτουργία της δεν είναι αισθητική αλλά κυρίως οντολογική. Ένας τρόπος να προσεγγιστεί κάτι που από τη φύση του δεν γίνεται να προσεγγιστεί. Ένα νόημα πέρα από τα νοήματα, μια λέξη πίσω από τις λέξεις που δεν μπορεί ποτέ να ειπωθεί.
Η ποίηση θα βρίσκεται πάντα στο ανάμεσα. Δεν αποφεύγει την αβεβαιότητα, δεν προσπαθεί την βεβαιότητα, αλλά αγκαλιάζει την αμφιβολία. Γιατί το να ζεις μέσα από λέξεις είναι ένας τρόπος να ζεις. Ακόμα και αν κάτι στο νόημα τους διαρκώς θα σου διαφεύγει. Κρατώντας μαζί με τον Ντύλαν Τόμας αυτό το «ίσως πετύχω» των στίχων του: «Στο τέλος-επιτέλους-/ Ίσως πετύχω/ Ν’ αντέξω το πρώτο όραμα/ που βαλε φωτιά στ’ αστέρια».
Apsny News
