Atina’da Akropol’ün bir parçası olan ve 19. yüzyılda Yunanistan’dan kaçırılarak British Museum’da sergilenmeye başlanan Elgin Mermerleri adını 1801 yılında, Birleşik Krallık‘ın Osmanlı’daki büyükelçisi olan İskoçyalı Elgin Lord’u Thomas Bruce’tan alıyor. Bruce heykelleri Atina’dan Londra’ya götüren isim olarak biliniyor. Yunan arkeolog Tatiana Poulou, Elgin Mermerleri’nin kaçırılmasıyla ilgili yaptığı araştırmalardan çıkan sonuçları Yunanistan’da yayımlanan Kathimerini gazetesine anlattı.
2014 yılında İskoçya’daki Elgin kontlarının aile ikametgahı olan Broomhall House’un arşivinde çalıştığını anlatan Poulou, Elgin’in yedinci kontu Thomas Bruce ile ajanları arasındaki 500 mektubun yer aldığı yedi ciltlik arşiv kayıtlarını inceledi.
KOLYE SAYESİNDE TANIDI
Poulou, Atina’nın arkeolojik alanlarının birleştirilmesiyle ilgili bir projenin çalışmaları sırasında tesadüfen bölgedeki bir kazıda çekilen fotoğrafları inceledi. Görüntülenen kalıntılar arasında yer alan bir kolyenin üzerindeki desene benzeyen bir parçanın British Museum’da sergilendiğini ve Elgin koleksiyonuna ait olduğunu fark etti. Poulou, bir konferansta Elgin arşivlerinin önde gelen otoritelerinden Dyfri Williams ile tanıştı ve ona kolyenin fotoğraflarını gösterdi. İngiliz uzman “Bu Lusieri kazısından” diye cevap verdi. Poulou, Lord Elgin’in temsilcisi olarak Atina’ya gönderilen İtalyan sanatçı Giovanni Battista Lusieri’nin adını o güne kadar hiç duymamıştı.
OSMANLI’DAN FERMAN İSTEDİ
İngiliz arşivlerinde çalışmak için gerekli özel izinleri alan Poulo, mektupları inceleyince ünlü Elgin heykellerinin Akropol’den kaçırılması için nasıl bir yol izlendiğini ortaya çıkardı. Elgin Kontu’nun malikanesinde uzun bir süre geçiren Poulo, Lusieri’nin 1816’dan sonra Elgin’e gönderdiği çok sayıda antikayı gördü. Poulou, Lusieri’nin Akropolis’e erişimi olduğu üç yıl boyunca yaptığı eylemlerin tüyler ürpertici ayrıntılarını içeren mektuplar bulduğunu söylüyor. Mektuplara göre Lusieri, ekibinin kazı alanına girişi engellendiğinde Lord Elgin’den, Osmanlı yetkililerinden “daha fazla zorluk yaşanmasını önleyecek şekilde yazılmış bir ferman” temin etmesini istiyor.
ELGİN’E SADIK KALDI
Poulou, Lord Elgin’in arkeolog casusu Lusieri için şunları söylüyor: “Elgin’e o kadar sadık bir şekilde hizmet etti ki; kendi hayatındaki tüm dramlara rağmen ölüm döşeğine kadar onunla kaldı. O emirlere uyuyordu ama o olmasaydı Elgin koleksiyonunun götürülmesi asla gerçekleşemeyecekti.”
Poulou, Kathimerini’ye verdiği röportajda “Broomhall’da mektupları okurken ağladığım zamanlar oldu. Lusieri, Parthenon’a çok büyük zarar verdi. Bu, ulusal kimliğimizle, ulusal bir anıtın yok edilmesiyle ve elbette geri getirme talepleriyle doğrudan ilgili bir konudur. Arkeologlar olarak konunun siyasetine karışmayabiliriz ama bu mektuplardan bazılarının geçerli bir argüman oluşturduğunu biliyoruz” dedi.
MÜZEYE KARŞI HUKUK MÜCADELESİ
Anadolu topraklarından çeşitli yollarla ele geçirilen pek çok eseri de sergileyen British Museum hırsızlık haberlerinin ardından tepkilerin odağında. Çin, Yunanistan ve Nijerya, British Museum’a, yıllar önce çalınan eserleri için çağrı üstüne çağrı yaparken, ünlü müzeye karşı Türkiye’de de yıllardır hukuki mücadele veriliyor. Tüm dünyadan 8 milyondan fazla objeyi barındıran müzede, Türkiye’den çalınarak götürülen 5 bin yıllık eserler bulunuyor.
ertan.altan@haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel
Apsny News
