ΗΠΑ: Όταν τα πανεπιστήμια διδάσκουν δικαιοσύνη

 Όσοι την έχουν δει, τη θυμήθηκαν. Οι νεότεροι την έμαθαν. «Φράουλες και αίμα» ή μάλλον «The Strawberry Statement», η εμβληματική ταινία του Στιούαρτ Μάγκμαν του 1970, σε σενάριο του θεατρικού συγγραφέα Ίσραελ Χόροβιτς. Βασισμένη στο βιβλίο του Σάιμον Κούνεν που είχε κυκλοφορήσει μία χρονιά νωρίτερα, εξιστορούσε τη χειραφέτηση ενός πρωτοετή απολιτίκ φοιτητή, μέσα από τη φοιτητική κατάληψη στο πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1968 και το αντιπολεμικό κίνημα των νέων κατά της αμερικανικής εισβολής στο Βιετνάμ. Προφανείς συμπτώσεις και παραλληλισμοί: ένας αμερικανοεβραίος συγγραφέας που περίπου αυτοβιογραφείται, ένας αμερικανοεβραίος σεναριογράφος, οι φοιτητικές αντιπολεμικές αντιστάσεις κατά της πολιτικής των ΗΠΑ απέναντι σε έναν λαό που πάλευε για την ελευθερία και την επιβίωση του. Αντικαταστήστε τους Βιετναμέζους με Παλαιστίνιους και κρατείστε το πανεπιστήμιο. Το Κολούμπια που πρωτοστάτησε στο αντιπολεμικό κίνημα του 1968, πρωτοστατεί στο κίνημα υπέρ της ειρήνης και της ελευθερίας των Παλαιστινίων το 2024.

Η εαρινή εξέγερση των φοιτητών…

Εβδομάδες τώρα, εκατοντάδες φοιτητές κατασκηνώνουν στους εξωτερικούς χώρους του πανεπιστημίου, κλιμακώνοντας τις αντιδράσεις κατά του πολέμου με ταυτόχρονη σθεναρή αλληλεγγύη υπέρ των κατοίκων της Γάζας. Πολλοί ήταν οι διδάσκοντες που στάθηκαν στο πλευρό τους, όχι όμως οι πρυτανικές αρχές και η διοίκηση. Κατά τα πρότυπα του ‘68, στις 19 του Απριλίου η αστυνομία μπήκε στον χώρο και συνέλαβε 100 περίπου διαδηλωτές, ενώ στις 22 τα μαθήματα μετατράπηκαν σε υβριδικά μέχρι το τέλος του εαρινού τριμήνου και οι σχολές έκλεισαν. Οι φοιτητές έμειναν. Συνεχίζουν τις αντιπολεμικές δράσεις και την προσπάθεια ενημέρωσης της ακαδημαϊκής κοινότητας και του κόσμου, βοηθούσης της τεχνολογίας του 21^ου αιώνα. Η πρόεδρος του πανεπιστημίου, Νεμάτ Σαφίκ, συναντήθηκε με το συντονιστικό των φοιτητών, δίνοντας τους διορία μέχρι την περασμένη Τρίτη να αποχωρήσουν. «Δεν θα κουνηθούμε» ήταν η απάντηση, που μας φέρνει πίσω στα πλάνα της ταινίας: μαζικές συλλήψεις, αστυνομική βιαιότητα, η εθνοφρουρός υπ’ ατμόν να ενισχύσει τους αστυνομικούς. Πολιτικοί σκιτσογράφοι των πλέον έγκριτων εντύπων παρουσιάζουν το Άγαλμα της Ελευθερίας να αλυσοδένεται πεσμένο στα γρασίδια, δίπλα στις σκηνές.

Φυσικά δεν είναι μόνο το Κολούμπια. 56 αμερικανικά πανεπιστήμια βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος, ανάμεσα τους αυτά που ονειρεύονται οι καλές οικογένειες για τα βλαστάρια τους: Γέηλ (όπου φοιτητές προχώρησαν σε απεργία πείνας), Μπέρκλεϊ, Χάρβαρντ, ΜΙΤ, Στάνφορντ, Τζορτζ Ουάσινγκτον,Κορνέλ, NYU, UCLA, Τάφτς, Μίσιγκαν, Σικάγο, Βαλτιμόρη, Κολοράντο, Τέξας, Γιούτα, Βιρτζίνια, Μινεσότα. Σε κάποια από αυτά στήθηκαν «Λαϊκά πανεπιστήμια για τη Γάζα», με συνεχείς συζητήσεις και δράσεις. Η αντίδραση απέναντι τους είναι λίγο-πολύ η ίδια. Αστυνομικές έφοδοι, πάνω από χίλιοι μέχρι τώρα συλληφθέντες, άσκηση βίας σε φοιτητές, αλληλέγγυους διδάσκοντες και διοικητικό προσωπικό. Όλο και περισσότεροι φοιτητές απειλούνται με αποκλεισμό από τα μαθήματα, απώλεια φοιτητικής ιδιότητας, άμεση απέλαση για αλλοδαπούς με φοιτητική βίζα, απώλεια προσφορών εργασίας, ανάρτηση των προσωπικών δεδομένων τους και εγγραφή σε μαύρη λίστα που θα καταστρέψει τις οποίες πιθανότητες καριέρας μετά την αποφοίτηση. Αν υπάρξει αποφοίτηση. Ενδιαφέρουσα διαφοροποίηση, η διοίκηση του Νορθγουέστερν, όπου με συμφωνία διδασκόντων – φοιτητών, οι ειρηνικές διαδηλώσεις νομιμοποιήθηκαν μέχρι την 1^η Ιουνίου, αφαιρέθηκαν οι σκηνές πλην αυτής της ιατρικής βοήθειας, ενώ ο χώρος είναι προσβάσιμος αυστηρά και μόνο για τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας.

…και οι χρυσοφόροι σιγαστήρες

Υπερβολική αντίδραση για ειρηνικές εκδηλώσεις αλληλεγγύης; Όχι, ακριβώς. Πολιτικοί, οικονομικοί, πανεπιστημιακοί κύκλοι επιθυμούν τη σιωπή, επειδή οι φοιτητές δεν αρκούνται στα συνθήματα κατά του πολέμου, της γενοκτονίας και των πρακτικών της ισραηλινής κυβέρνησης. Απαιτούν την πλήρη διάρρηξη των σχέσεων των πανεπιστημίων τους με εταιρείες που εμπλέκονται και κερδίζουν παντοιοτρόπως από τον πόλεμο στη Γάζα. Εταιρείες – χορηγούς των διάσημων αυτών πανεπιστημίων. Όπερ, εκνευρισμός των χορηγών, μειώσεις κονδυλίων λειτουργίας των πολύτιμων ιδρυμάτων, άμεση απειλή για το κύρος τους και τις χρυσοφόρες θέσεις πρυτάνεων, προέδρων και φιλόδοξων διδακτόρων.

Η καταστολή παίζει το κρυφτό της νομιμότητας. Τα πανεπιστήμια αναστέλλουν πρώτα τη φοιτητική ιδιότητα των νέων, ώστε να συλλαμβάνονται ύστερα σαν «εξωπανεπιστημιακά στοιχεία» χωρίς δικαιώματα στον χώρο. Και μπορεί οι πρώτες συλλήψεις να συσπείρωσαν ακόμα περισσότερους, οι αντίπαλοι τους όμως ποντάρουν στον ραγδαία αυξανόμενο αριθμό όσων αντιμετωπίζουν κατηγορίες και τις σοβαρές συνέπειές τους. Η διαδικτυακή μετάδοση της σύλληψης της Νόελ Μακ Αφί, πρύτανη του τμήματος Φιλοσοφίας του πανεπιστημίου του Έμορι, έκανε τον γύρο του διαδικτύου και συνοδεύτηκε από βροχή εικόνων μικρών παιδιών στη Γάζα που κρατούσαν πλακάτ με ευχαριστίες για τη συμπαράσταση και την αλληλεγγύη.

Οι εικόνες ταξιδεύουν γρήγορα, οι εξεγερσιακές πρακτικές επίσης. Στη Γαλλία το τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Σορβόνης έχει καταληφθεί, διαδηλωτές υποστηρικτές του Νετανιάχου απείλησαν φοιτητές, ενώ ακολούθησαν δεκάδες συλλήψεις. Τα πανεπιστήμια Μελβούρνης και Σίδνεϊ στην Αυστραλία, Κονκόρντια, Μόντρεαλ και Μακ Γκιλλ στον Καναδά, Λιντς, Γουόργικ, το κολλέγιο του Λονδίνου στη Βρετανία, Σαπιέντζα στην Ιταλία παίρνουν τη σκυτάλη. Διαδηλώσεις και καθιστικές διαμαρτυρίες, θυμίζουν κινήματα άλλων εποχών.

Αντισημίτες εθνικοί, προδότες Εβραίοι

Εννοείται ότι ο Νετανιάχου και οι όποιοι πολιτικοί του σύμμαχοι παίζουν κι εδώ το χαρτί του αντισημιτισμού, παραλληλίζοντας τις διαμαρτυρίες με τη χιτλερική πρακτική του ’30, απαιτώντας την καταδίκη τους, προβάλλοντας ισχυρισμούς περί κινδύνου για εβραίους φοιτητές. Επιχειρήματα τόσο διάτρητα, όσο και γελοία. Όχι μόνο γιατί μεταξύ των πρώτων ακόμα συλληφθέντων ήταν εβραίοι φοιτητές, ούτε γιατί δεκάδες εβραϊκές οργανώσεις πέρασαν το Πάσχα τους στον δρόμο διαδηλώνοντας υπέρ των φοιτητικών αιτημάτων, αλλά γιατί είναι πασίγνωστη η αποστροφή της πλειοψηφίας των Εβραίων της διασποράς –και ιδιαιτέρως των Αμερικανών– απέναντι στις πρακτικές του Ισραήλ. Κατηγορούνται επομένως ότι στρέφονται… εναντίον του εαυτού τους!

«Απαιτούμε το τέλος της γενοκτονίας, πράττοντας αυτά που διδαχθήκαμε», επιμένουν οι φοιτητές, επικαλούμενοι την 1^η Τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος περί διαφύλαξης των ακαδημαϊκών ελευθεριών, ενώ ο δρ. Κορνέλ Γεστ, καθηγητής στο Χάρβαρντ, τονίζει ότι η αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους δεν σημαίνει μίσος για τους Εβραίους, αλλά για τη γενοκτονία που διαπράττεται.

Συμμετέχοντας στο «Σεντέρ/Πάσχα στον δρόμο» η Ναόμι Κλάιν μίλησε για την ανάγκη Εξόδου από τον σιωνισμό, όπως αυτή από την αρχαία Αίγυπτο, επειδή ο ιουδαϊσμός είναι διεθνισμός, ενώ ο σιωνισμός μετατρέπει τις βιβλικές ιστορίες δικαιοσύνης, ελευθερίας και χειραφέτησης σε αποικιοκρατικά όπλα εθνοκάθαρσης, ακυρώνοντας το ου κλέψεις, ου φονεύσεις, ουκ επιθυμήσεις. Από τις πλάκες του Μωυσή μέχρι τις εξεγερμένες φωνές στο τικ-τοκ, όλα θυμίζουν πως καταφύγιο για τους σφαγείς σχεδόν ποτέ δεν βρέθηκε. Δύσκολα θα βρεθεί τώρα.

Επί του πιεστηρίου

Ξημερώματα 1ης προς 2η Μαΐου (ελληνική ώρα) κι αφού είχε γραφτεί αυτό το άρθρο, αστυνομικές δυνάμεις εισέβαλαν στο Κολούμπια μετά από πρόσκληση της διοίκησης που κήρυξε «παράνομη συνάθροιση» την παρουσία των φοιτητών. Εκατοντάδες οι συλλήψεις σε πολλά πανεπιστήμια σε όλη την Αμερική.