ΙΣΠΑΝΙΑ: Αριστερό τσουνάμι στο Μπιλμπάο και ακροδεξιά λάσπη στη Μαδρίτη

«Ακόμη και μια μέρα σαν κι αυτή συνεχίζω να πιστεύω στη δικαιοσύνη της χώρας μου, στην αυτονομία της και στο διαχωρισμό των εξουσιών. Δεν είμαι αφελής. Γνωρίζω ότι καταγγέλλουν τη Μπεγκόνια όχι επειδή έχει κάνει κάτι παράνομο, ξέρουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση, αλλά επειδή είναι σύζυγός μου», τόνισε από τα κοινωνικά δίκτυα ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ μετά τη μήνυση του ακροδεξιού συνδικάτου «Καθαρά Χέρια» εναντίον της συζύγου του Μπεγκόνια Γκόμεθ για πιθανή προσπάθεια πολιτικής επιρροής και διαφθοράς σε επιχειρήσεις.

Τα «Καθαρά Χέρια» δημιουργήθηκαν το 1995 στη Μαδρίτη λίγα μέτρα από τα κεντρικά γραφεία του Σοσιαλιστικού Κόμματος και έχουν διακριθεί μόνο για τις ανεπιτυχείς μηνύσεις που έχουν καταθέσει εναντίον προοδευτικών δικαστικών. Ο επικεφαλής των «Καθαρών Χεριών» είχε συλληφθεί για τα εγκλήματα του εκβιασμού, σύστασης εγκληματικής οργάνωσης και απάτη το 2016.

Ο Σάντσεθ ανακοίνωσε από τα κοινωνικά δίκτυα ότι διακόπτει την πολιτική του δραστηριότητα έως τη Δευτέρα, ακυρώνοντας τη συμμετοχή του την Πέμπτη στην έναρξη της εκστρατείας των Σοσιαλιστών για τις τοπικές εκλογές στην Καταλονία, διατυπώνοντας παράλληλα και σκέψεις για πιθανή παραίτησή του, παρά το τεράστιο κύμα συμπαράστασης που δέχθηκε από όλο το πολιτικό και κοινωνικά προοδευτικό και δημοκρατικό φάσμα ακόμη και των ηγετών των εθνικιστικών καταλανικών κομμάτων που έχουν δεχθεί και αυτοί ανάλογες επιθέσεις από ακροδεξιά και δεξιά μορφώματα. «Υπάρχει μια μόνο μορφή να αγωνιστείς εναντίον της ακροδεξιάς: να σηκώσει το ανάστημά σου και να μην σταματήσεις», συνέστησε μεταξύ άλλων στον Σάντσεθ η γενική γραμματέας της εθνικιστικής καταλανικής αριστεράς ERC Ροβίρα. Για τη Γιολάντα Ντίαθ προέχει «η υπεράσπιση της δημοκρατίας, του προοδευτικού μπλοκ και της νομιμότητας της κυβέρνησης συνασπισμού, που βελτίωσε τόσο τη ζωή του κόσμου».

Εκλογές στη Χώρα των Βάσκων

Η μήνυση κατά της Γκόμεθ επισκίασε λίγο την ιστορική επιτυχία του αριστερού EH Bildu στις τοπικές εκλογές στη Χώρα των Βάσκων και το γεγονός ότι τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση σάρωσαν στην πράξη το δεξιό Λαϊκό Κόμμα και το ακροδεξιό Vox.

Τη Δευτέρα πάντως οι βάσκοι σοσιαλιστές θα συναντηθούν στο Μπιλμπάο στην έδρα του συντηρητικού κόμματος PNV, που στηρίζει τις κυβερνήσεις του Σάντσεθ, για να συζητήσουν τις προοπτικές συνέχισης της τοπικής κυβέρνησης συνεργασίας τους, παρά τις πιέσεις του EH Bildu για ιστορική προοδευτική αλλαγή στη Χώρα των Βάσκων. Οι σοσιαλιστές με 12 τοπικούς βουλευτές (+2), αποτελούν το κλειδί για την επόμενη τοπική κυβέρνηση ξεπερνώντας την απαραίτητη πλειοψηφία των 38 τοπικών βουλευτών, αφού το PNV και το EH Bildu έχουν από 27 τοπικούς βουλευτές και η ριζοσπαστική αριστερά του Sumar κατάφερε να εκλέξει μόνο έναν. Τα δύο εθνικιστικά κόμματα, που πήραν το 72%, ζητούν από τους σοσιαλιστές ένα νέο σύμφωνο τοπικής αυτονομίας της Χώρας των Βάσκων, κάτι που θα άνοιγε το κουτί της Πανδώρας για τους σοσιαλιστές και μάλιστα λίγο πριν από τις τοπικές εκλογές της Καταλονίας και την άνοδο των αριστερών εθνικιστών του BNG στις τοπικές εκλογές στη Γαλικία. Οι βάσκοι σοσιαλιστές του PSE αποδέχονται απλώς να συμπληρωθούν στις συμφωνίες για την αυτοδιοίκηση της Χώρας των Βάσκων τροπολογίες μόνο υπέρ των κοινωνικών δικαιωμάτων και του σεβασμού του πλουραλισμού και της διαφορετικότητας της τοπικής κοινωνίας.

Το EH Bildu, o αναμφισβήτητος μεγάλος νικητής των πρόσφατων τοπικών εκλογών, ζητά την αναγνώριση του έθνους των Βάσκων και την νομική και πολιτική αναγνώριση του δικαιώματος να αποφασίζει τις τοπικές δημόσιες πολιτικές και το μέλλον αυτού του λαού, όπως και την ομοσπονδιοποίηση του ισπανικού κράτους χωρίς την υποταγή των Βάσκων στο ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, το κοινοβούλιο της Μαδρίτης και τα ισπανικά δικαστήρια, κάτι που θα πρέπει να επιτευχθεί για το ΕΗ Bildu μόνο εάν συμφωνεί η πλειοψηφία των πολιτών της Χώρας των Βάσκων. Θέση στην οποία συμφωνεί και το συντηρητικό PNV.  

Το PNV κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για να κερδίσει την ψήφο αναποφάσιστων συντηρητικών και καθολικών προσπάθησε να αντιγράψει την κινδυνολογία της ισπανικής δεξιάς εναντίον του EH Bildu, που προτάσσοντας τα μεγάλα κοινωνικά θέματα με αιχμή το στεγαστικό φιλοδοξούσε να έρθει πρώτο σε ψήφους και έδρες. Παρόλη τη μαύρη προπαγάνδα του το PNV πήρε μόλις 30.000 ψήφους παραπάνω από το EH Bildu, που σάρωσε για να εκτιναχθεί ξεπερνώντας τις 300 χιλιάδες ψήφους, κερδίζοντας 92 χιλιάδες ψήφους περισσότερες από τις τοπικές εκλογές του 2020 και να κερδίσει 27 έδρες (+6) για να φθάσει για πρώτη φορά σε έδρες το PNV.

Ήττα της Αριστεράς

Η ηγεσία του EH Bildu δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τους πρώην ψηφοφόρους της ισπανικής αριστεράς που μετατοπίστηκαν μαζικά υπέρ της εθνικιστικής αριστεράς, με το Sumar να διασφαλίζει την τελευταία στιγμή και με μεγάλες δυσκολίες μια έδρα, που την πήρε ο συνεργαζόμενος γενικός γραμματέας του ΚΚ της Χώρας των Βάσκων ως στέλεχος του Ezker Anitza, ενώ το Podemos τέθηκε εκτός του τοπικού κοινοβουλίου. «Αναλαμβάνουμε την ευθύνη να εκπροσωπήσουμε αυτό τον κόσμο που έμεινε εκτός Βουλής», τόνισε η ηγεσία του EH Bildu αναφερόμενη στο Podemos και τους ψηφοφόρους του. Η ισπανική ριζοσπαστική αριστερά έχασε 6 έδρες στην τοπική βουλή και τουλάχιστον 37 χιλιάδες ψήφους από το 2020, ενώ ακόμη χειρότερα ήταν τα αποτελέσματα για την Πράσινη Συμμαχία. Το 2016 το Podemos που Πάμπλο Ιγκλέσιας είχε έρθει πρώτο κόμμα στις εθνικές εκλογές στη Χώρα των Βάσκων.

Η ήττα του Sumar στην Χώρα των Βάσκων, αμέσως μετά από την ήττα στις εκλογές της Γαλικίας, και ενόψει των τοπικών εκλογών στην Καταλονία στις 12 Μαΐου και τη διεξαγωγή του συνεδρίου της Ενωμένης Αριστεράς έβαλε φρένο στην οικοδόμηση του Sumar με τη συμμετοχή των υπολοίπων κομμάτων, μετά την αποχώρηση του Podemos, και το αίτημα της Ενωμένης Αριστεράς για ένα ομοσπονδιακό σχήμα κομμάτων, που έρχεται σε αντίθεση με τις φιλοδοξίες της Ντίαθ για ένα ενιαίο κόμμα με τα δικά του μέλη, που θα εκλέγουν το 70% των οργάνων και το 30% να καλύπτεται από τους εκπροσώπους των κομμάτων και οργανώσεων που θα συμμετέχουν στο κοινό σχέδιο. Η Ντίαθ θα απαντήσει σήμερα με την εκλογή του Εκτελεστικού οργάνου του Sumar, χωρίς τη συμμετοχή των κομμάτων που συμμετέχουν, ενώ η Ενωμένη Αριστερά υποστηρίζει λίγο πριν από τις εκλογές στην Καταλονία και την ευρωβουλή ότι το αποτέλεσμα στη Χώρα των Βάσκων έδειξε ότι «το Sumar δεν κατάφερε να αποτελέσει τον ενοποιητικό χώρο της αριστεράς».  

Φρένο στην άνοδο δεξιάς και ακροδεξιάς

Οι εθνικιστικές και αριστερές δυνάμεις της Καταλονίας, της Χώρας των Βάσκων και της Γαλικίας φαίνεται να αποτελούν το μεγάλο φρένο στην άνοδο των δεξιών και ακροδεξιών δυνάμεων στην Ισπανία. Έρευνα του Κέντρου Κοινωνιολογικών Ερευνών CIS για τη γνώμη και τις συμπεριφορές έναντι της ΕΕ προβλέπει ότι οι σοσιαλιστές κατάφεραν να ξεπεράσουν οριακά το Λαϊκό Κόμμα, με 19,3% έναντι 19,2%, με το Vox να υποχωρεί στο 4,7%, το Sumar στο 2,9% και το Podemos στο 2,3%, χωρίς αναγωγή, ενώ οι αναποφάσιστοι φθάνουν στο 31,8% ενόψει των ευρωεκλογών της 9^ης Ιουνίου.

Παρόλο που ο Σάντσεθ κράτησε αξιοπρεπή στάση στο Παλαιστινιακό, ζητώντας κυρώσεις εναντίον του Ισραήλ και την αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης ως πλήρες μέλος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τόσο το Sumar της Ντίαθ όσο και το Podemos των Μπελάρα και Μοντέρο είναι αντίθετα σε οποιαδήποτε συζήτηση για αύξηση των αμυντικών – στρατιωτικών – πολεμικών δαπανών κατά 1,1 δισ. Η αριστερή υπουργός Υγείας Μόνικα Γκαρθία προβλημάτισε την αριστερά υποστηρίζοντας ότι οι αμυντικές δαπάνες τις Ισπανίας κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα, συμπληρώνοντας πάντως ότι συμφωνεί με την Ντίαθ δεδομένου ότι η ψήφιση των αμυντικών δαπανών από την αριστερά δεν συμπεριλαμβάνεται στην συμφωνία που υπέγραψε με τους σοσιαλιστές για το σχηματισμό της δεύτερης κυβέρνησης Σάντσεθ.