Μουσικές προτάσεις | Εφημερίδα η Εποχή

«Πρoς τον κύριο Γεώργιο δε Ρώσση»

Ο Νίκος Ξυδάκης θα παρουσιάσει το έργο του με τίτλο «Διονύσιος Σολωμός “Προς τον Κύριο Γεώργιο Δε Ρώσση”», ένα μουσικό ποιητικό σχεδίασμα, σε σύνθεση και ερμηνεία του ίδιου με τη συνοδεία εννιαμελούς ορχήστρας. Πρόκειται για μια παράσταση που φωτίζει τη σχέση της μουσικής με τον Σολωμό, σύμφωνα με τον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη ο οποίος σημειώνει: «Tα σχεδιάσματα και τα τραγούδια αυτά γράφτηκαν αρκετά χρόνια πριν. Αρχικά προορίζονταν για ιδιωτική χρήση, δισκογραφήθηκαν όμως τελικά το 1990.  Ήταν η ημερολογιακή καταγραφή μιας προσωπικής, μοναχικής, μελωδικής ανάγνωσης ποιημάτων του Διονυσίου Σολωμού. Από τα πρώιμα ποιήματα του, έως αποσπάσματα από τον “Εθνικό Ύμνο” και τα σπαράγματα από τους “Ελεύθερους Πολιορκημένους” …» λέει χαρακτηριστικά ο Νίκος Ξυδάκης γι’ αυτόν τον κύκλο ποιημάτων και τραγουδιών.

«Αυτή η ημερολογιακή καταγραφή, σημειώνει, ήταν μια πρώτη αίσθηση… από αυτή τη μουσική ανάγνωση, λίγο αυθαίρετα, αλλά από την πλευρά του μουσικού… Ο Διονύσιος Σολωμός είτε τραγουδάει τον θάνατο ενός παιδιού, την “Ψυχούλα” ή τον “Λόρδο Βύρωνα” ή την “Ευρυκόμη” ή “Προς φίλο ψυχοραγούντα” ή τους “Ελεύθερους Πολιορκημένους”, τον “Κρητικό” ή τον “Ύμνο στην Ελευθερία”, είναι το ίδιο συγκλονισμένος… ούτε πένθιμος, ούτε ηρωικός».

Με το πέρασμα του χρόνου και μέχρι σήμερα ενσωματώθηκαν στο έργο νέα θραύσματα και αποσπάσματα, κυρίως από τα Σχεδιάσματα των “Ελεύθερων Πολιορκημένων”, τον “Κρητικό” και τον “Εθνικό Ύμνο”.»

Συντελεστές: Νίκος Ξυδάκης, σύνθεση, ερμηνεία, Αλέξανδρος Καψοκαβάδης, κιθάρες, λαούτο, λάφτα, τραγούδι, Γιάννης Κυριμκιρίδης, πιάνο, Στέφανος Δορμπαράκης, κανονάκι, τραγούδι, Γιώργος Κοντογιάννης λύρα, Μανούσος Κλαπάκης, κρουστά, Δημήτρης Βαρελόπουλος, κιθάρα, τραγούδι, Σοφία Ευκλείδη, τσέλο, Δημήτρης Τσεκούρας, κοντραμπάσο, Φώτης Μυλωνάς, φλάουτο, τραγούδι. Επιμέλεια ορχήστρας: Αλέξανδρος Καψοκαβάδης.

Τη Δευτέρα 25 Μαρτίου, στις 8μμ, στην Εθνική Πινακοθήκη (Λεωφ. Βασιλέως Κωνσταντίνου 50).

«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»

Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», έργο σε μορφή Λαϊκής Λειτουργίας για Συμφωνική Ορχήστρα, Μικτή Χορωδία, λυρικούς τραγουδιστές (τενόρο, βαρύτονο, μπασοβαρύτονο) και αφηγήτρια, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της σύγχρονης ελληνικής μουσικής. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος ασχολήθηκε με τη σύνθεση του έργου «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» σε μορφή Λαϊκής Λειτουργίας οργανώνοντας το λιμπρέτο από το ομώνυμο ποίημα του Σολωμού και επιλέγοντας από όλα τα σχεδιάσματα του ποιήματος, τα πεζά, τους στίχους και τα αφηγηματικά μέρη.

Ξεκινώντας από τη δεκαετία του ’60, ο συνθέτης ολοκλήρωσε το έργο σχεδόν μία δεκαετία μετά. Όπως σημειώνει ο ίδιος ο συνθέτης μερικά χρόνια πριν, «το δούλεψα για μεγάλο διάστημα, πάνω στα τρία Σχεδιάσματα του ποιήματος». Το 1975, έδωσε την οριστική μορφή στο έργο, τη μορφή της Λαϊκής Λειτουργίας, την οποία και παρουσίασε για πρώτη φορά στο κοινό το 1975 στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, προσκεκλημένος του αείμνηστου καθηγητή Λίνου Πολίτη, πιο σημαντικού ίσως μελετητή του Σολωμού και επιμελητή της έκδοσης των χειρογράφων του ποιητή σε δύο τόμους.

Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» κυκλοφόρησαν σε δίσκο το 1977, με ερμηνευτές τους Νίκο Ξυλούρη, Λάκη Χαλκιά, Ηλία Κλωναρίδη και αφηγήτρια την ηθοποιό Ειρήνη Παπά. Συμμετείχε η ερασιτεχνική Μικτή Χορωδία της Πρέβεζας, σε διδασκαλία Γιώργου Κακίτση και ορχήστρα 16 οργάνων, μέσα στα οποία περιλαμβάνονταν και ελληνικά όργανα.

Η πρώτη συναυλία με τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» δόθηκε στο γήπεδο του Παναθηναϊκού το καλοκαίρι του 1978, όπου ο Μαρκόπουλος διηύθυνε το έργο του, μπροστά σε κοινό είκοσι δύο χιλιάδων ατόμων, που κατέκλυσαν τις κερκίδες του γηπέδου και υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό τόσο το νέο μουσικό έργο όσο και την είσοδο της ποίησης του Σολωμού στη νεοελληνική μουσική δημιουργία.

Σολίστ: Μάριος Φραγκούλης, Τάσος Αποστόλου, Χάρης Ανδριανός και αφηγήτρια η Μαρία Καβογιάννη. Τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης διευθύνει ο Αναστάσιος Συμεωνίδης. Συμμετέχουν η Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης και η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων.

Την Τρίτη 26 και Τετάρτη 27 Μαρτίου, στις 8μμ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Έργα Μπετόβεν σε όργανα εποχής

Η Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής με τον αρχιμουσικό της Γιώργο Πέτρου ερμηνεύουν δύο εμβληματικές συμφωνίες του Μπετόβεν σε όργανα εποχής. Οι συμφωνίες του Μπετόβεν, αριστουργήματα της μουσικής αρχιτεκτονικής, προσφέρουν με την αειθαλή τους δύναμη, σε κάθε νέα ερμηνεία, ένα πεδίο αναστοχασμού της αξίας τους πέρα από τα όρια της εποχής στην οποία δημιουργήθηκαν. Έργο τολμηρό, η νεανική Συμφωνία αρ. 1, σε ντο μείζονα, έργο 21 για πολλούς αποχαιρετά τον 18ο αιώνα, καθώς απομακρύνεται από τον κλασικισμό δίνοντας το στίγμα της ιδιοφυούς προσωπικότητας του συνθέτη και της επανάστασης που πρόκειται να φέρει στη μουσική πράξη. Ο οικουμενικός χαρακτήρας της επανάστασης αυτής, ως προάγγελος των δραματικών κορυφώσεων του ρομαντισμού, εκφράζεται μέσα από τη συγκινητική ρητορική του πατριωτισμού της Συμφωνίας αρ. 7 σε λα μείζονα, έργο 92 έργο που για τον Βάγκνερ είναι η «αποθέωση του χορού». Η Έβδομη παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Βιέννη το 1813 σε φιλανθρωπική συναυλία αφιερωμένη στους βετεράνους της μάχης της Χάναου και έχει μείνει στην ιστορία επειδή το κοινό ενθουσιάστηκε τόσο με το δεύτερο μέρος (Allegretto) που ζήτησε την άμεση επανάληψή του.

Την Πέμπτη 28 Μαρτίου, στις 8.30μμ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης.

Ενα τζαζ αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι

Όταν ο Δημήτρης Καλαντζής αποφάσισε να «μεταφράσει» στη δική του μουσική διάλεκτο τις μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι, γνώριζε καλά ότι επιτήδευση και αποδόμηση δεν ταίριαζαν σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Σαφώς το αναφέρει, καθώς, σχολιάζοντας την πρότασή του αυτή, δηλώνει: «Προέκυψε απλά, σαν φυσική διαδικασία, από την ανάγκη μας να τραγουδήσουμε τη μουσική αυτή, που χαράχτηκε στις καρδιές μας από μικρά παιδιά, στη δική μας καθομιλουμένη γλώσσα, την τζαζ. Η ουσία και η διάθεση των μελωδιών του Μάνου είναι πάντα εκεί, και εμείς είμαστε κάθε φορά ευτυχείς να τα ανακαλύπτουμε. Ξανά και ξανά…».

Σε αυτό το μοναδικό αφιέρωμα, που βασίζεται στο ομώνυμο άλμπουμ του, ο Δημήτρης Καλαντζής έχει επιλέξει μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι που εκτείνονται σε ένα ευρύ χρονικό και αισθητικό φάσμα. Αρκετές από τις επιλογές προέρχονται από μουσικές και τραγούδια που γράφτηκαν για το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Μαζί του επί σκηνής οι: Ανδρέας Πολυζωγόπουλος (τρομπέτα, fluegelhorn), Αλέξανδρος-Δράκος Κτιστάκης (τύμπανα) και Γιώργος Γεωργιάδης (μπάσο).

Την Τρίτη 26 Μαρτίου, στις 9.30μμ, στο Half Note Jazz Club (Τριβωνιανού 17, Μετς).

Οι ποιητές μας τραγουδούν

Ανθολογία της ελληνικής μελοποιημένης ποίησης με τον Μανώλη Μητσιά

και την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη. Μετά τη συναυλία τον Μάρτιο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ο Μανώλης Μητσιάς και η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη περιδιαβαίνουν ξανά τον μαγικό κόσμο της ελληνικής ποίησης παρουσιάζοντας ένα ανανεωμένο πρόγραμμα που περιλαμβάνει έργα σπουδαίων ελλήνων ποιητών και στιχουργών, που έχουν μελοποιήσει οι συνθέτες Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Σταύρος Ξαρχάκος, Δήμος Μούτσης, Ηλίας Ανδριόπουλος, Θάνος Μικρούτσικος, Χρήστος Λεοντής, και Γιάννης Σπανός. Ακούγονται μελοποιημένοι: Κωνσταντίνος Καβάφης, Κώστας Βάρναλης, Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, Τάσος Λειβαδίτης, Μανόλης Αναγνωστάκης, Νίκος Καββαδίας, Νίκος Γκάτσος, κ.ά.

Τραγούδι: Μανώλης Μητσιάς, ανάγνωση και τραγούδι: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, επιμέλεια κειμένων: Γιώργος Λιάνης – Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, πιάνο – ενορχηστρώσεις: Αχιλλέας Γουάστωρ, μπουζούκι – μαντολίνο: Ηρακλής Ζάκκας, βιολοντσέλο  – Τίνα Ντουφεξιάδου.

Την Παρασκευή 29 Μαρτίου και Παρασκευή 5 Απριλίου, στις 9μμ, στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός (Πλ. Αγ. Γεωργίου Καρύτση 8).